|
Jedan tekst tice se jedne posebne jedinice koja se istakla za za vrijeme ratova vodjenih pocetkom 20 vijeka na Balkanu popularni "gvozdeni puk" jedna od mnogobrojnih bitki je i Kumanovska bitka
Nije bas tekst o 1 Balkanskom ratu ali ga dotice u jednom dijelu uglavnom tekst opisuje aktivnosti jedinice za vrijeme 1912-1918
U toku oslobodilackih ratova 1912-18. godine, Srbija je mobilisala oko 100 pesadijskih, konjiskih i artiljerijskih pukova. Sve ove ratne jedinice su hrabro i pozrtvovano, uz velike gubitke, izvrsile svoju patriotsku duznost prema otadzbini.
Medjutim, samo je jedan puk, zbog legendarne hrabrosti, kao najbolji puk srpske vojske dobio pocasni naziv "Gvozdeni puk", bio je to 2. pesadijski puk "Knjaz Mihailo" prvog poziva Moravske divizije, koji je mobilisan od ljudstva sa podrucja prokupacke okruzne pukovske komande. Sacinjavli su ga vojni obveznici od 21. do 31. godine zivota, koji su ucestvovali u svim ratovima koje je srpska vojska vodila od septembra 1912. sve do sredine decembra 1918.
U rat i vecnu slavu puk je krenuo 7 oktobra 1912 iz Prokuplja. Postrojen puk, posle kratkog govora komandanta, uz zvuke pukovskog marsa "Drino vodo hladna" krenuo na put sa kojeg se vecina nece vratiti. Otisli su u rat, u istoriju i vecnu slavu..
Ono sto treba naglasiti, posebno kad je u pitanju Drugi gvozdeni puk u toku Prvog balkanskog, Drugog balkanskog i Prvog svetskog rata u borbenim akcijama puka ucestvovalo je oko 19.000 boraca. Drugi gvozdeni puk je ucestvovao u svim poznatim bitkama: u Prvom balkanskom ratu u Kumanovskoj, Prilepskoj i Bitoljskoj bici. U Drugom balkanskom ratu 1913. godine u borbama ovog puka sa Bugarima poginulo je 50 odsto vojnika, komandant puka, svi komandanti bataljona i svi komandiri ceta. Od ovog rata, ovaj puk pocinje da se naziva "Gvozdeni". Proslavio se u Bregalnickoj bitci, kad je u najkriticnijem trenutku, 18. juna 1913. godine, puk zadobio besmrtnu slavu cuvenim jurisom na kotu 650, kada je probijen bugarski front i resena bitka na Bregalnici.
U Prvom svetskom ratu 1914. godine Drugi gvozdeni puk ucestvovao je u Cerskoj bici, i to u samom njenom centru, na Tekerisu. Posebno su zabelezena junacka dela pripadnika Gvozdenog puka u Kolubarskoj bici u sukobu sa zagrebackim “pukom bana Jelacica” . Videci kako mu ljudstvo gine, drugi ratni komandant puka, pukovnik Milivoje Stojanovic Brka, licno je poveo puk u novi juris i tom prilikom je Kremenica osvojena a pukovnik Stojanovic slavno poginuo. U njegovu cast kompozitor Stanislav Binicki je komponovao "Mars na Drinu". Komandu nad pukom primio je treci ratni komandant, pukovnik Dimitrije Milic.
Pocetkom 1915. godine, puk je prebacen u Makedoniju da bi ojacao front prema Bugarskoj. Posebno priznanje kralj Petar Prvi Karadordevic urucio je puku, zbog hrabrog drzanja pri povlacenju vojske preko Albanije. Puk je poslednji napustio srpsku teritoriju i krenuo preko albanskih bespuca.
Posle oporavka na Krfu, i krace obuke, 18. jula 1916. godine puk je izasao na front. Puk se posebno istakao za vreme Gornicevske bitke, kada je u centru srpskog borbenog rasporeda, zauzeo selo Gornicevo i otpoceo gonjenje razbijenog neprijatelja. Samo 25 septembra 1916. godine ovaj puk je zarobio pet bugarskih oficira i 804 vojnika i podoficira, zaplenio cetiri topa, sedam mitraljeza, 600 pusaka itd.
U ovim borbama su se proslavile i jedine dve zene nosioci Karadjordjeve zvezde sa macevima, koje su se borile u sastavu Gvozdenog puka, Milunka Savic i Engleskinja Flora Sends.
Posebnu slavu puk je stekao osvajanjem cuvene kote 1212, 4. novembra 1916. godine, sto je omogucilo da se oslobodi Bitolj. Posle proboja Solunskog fronta u kojem je aktivno ucestvovao, puk se posebno istakao u borbama za oslobodjenje Nisa oktobra 1918. godine, Aleksinca, Raznja, Paracina, Svilajnca, do Grocke, gde je prebacen preko Dunava i preko Panceva krenuo na Beckerek, danasnji Zrenjanin. Posle Beckereka, puk je 7. novembra 1918. oslobodio Kikindu. Sredinom decembra 1918. godine povucen je iz Vojvodine u Beograd.
Puk je sve do 5. maja 1920. zadrzan u Beogradu kao gardijska jedinica, obezbedjujuci Dvor, Narodnu skupstinu i ministarstva. Tek kada je formirana garda, puk je demobilisan i malobrojni preziveli ratnici, koji su septembra 1912. godine krenuli iz Prokuplja u ratove, konacno su se vratili u rodni kraj, popaljen i opustosen od bugarske okupacije.
Ukupni gubici ovog puka u ratovima od 1912. do 1918. godine iznose priblizno: Poginulih 32 oficira, 1.239 vojnika i podoficira; ranjenih 148 oficira, 6.492 vojnika i podoficira. Ovo su gubici samo od neprijateljskih metaka u borbi. U ove brojeve nisu uracunati gubici od bolesti, narocito od kolere 1913. i tifusa 1915. godine, jer nikad nisu ni utvrdjeni..
Ono cime se Toplicani ponose to je saznanje da je kovceg sa posmrtnim ostacima kralja Petra Prvog Karadjorđevica, od 100 pukovskih zastava koliko ih je bilo u srpskoj vojsci, bio prekriven upravo zastavom Drugog gvozdenog puka. Ratna zastava Drugog pesadijskog puka Moravske divizije prvog poziva "Knjaz Mihailo", bila je najodlikovanija zastava u srpskoj vojsci. Pukovskoj zastavi pripala su odlikovanja: Karadjordjeva zvezda sa macevima II reda, Karadjordjeva zvezda sa macevima III reda, Karadjordjeva zvezda sa macevima IV reda, Orden Belog orla III reda, Zlatna medalja za hrabrost i Francuski ratni krst sa palmom.
-Zurnal de Zenev, oktobar 1918. o Gvozdenom puku: Izgleda da oni vode borbu u hipnozi, u nekom letargicnom snu idu napred kao somnabule...pod neprestanom borbom, zaneseni, opijeni, idu uz dana u dan kao oluja, kao mahniti po 30-40 kilometara dnevno. Ova brzina gonjena je samo za kinematografske filmove..."
Franše de Epere :"To su seljaci, skoro svi; to su Srbi, tvrdi na muci, trezveni, skromni, nesalomivi; to su ljudi slobodni, gordi na svoju rasu i gospodari svojih njiva".
I ako bi modovi mogli da obrisu ove komentare koji se ne ticu iskljucivo teme nebi bilo lose
|
Prijavite se
Registruj se
FAQ
Pretraga
Sve velike vojskovodje pa tako i sultani vjerovatno su uvijek postovale dostojne, hrabre i kocoperne narode i kraljeve. Nekad je cast nesto znacila, a kukavicluk se prezirao. Sad su dosla druga vremena 
