Ni mrtvima mir
D. KLJAJIĆ, 02.03.2008 19:56:59
OD raspada SFRJ do danas, na teritoriji Bosne i Hercegovine i Hrvatske porušeno je i spaljeno 212 srpskih crkava i 111 parohijskih domova, a oštećeno 367 hramova SPC. Najviše crkava, kako je u knjizi "Duhovni genocid SPC" naveo Slobodan Mileusnić, bivši direktor Muzeja SPC, stradalo je na teritoriji Slavonske, Zvorničko-tuzlanske i Zahumsko-hercegovačke eparhije, u proseku od 60 do 100 crkava. Samo od 2001. godine SPC, sveštenstvo i pravoslavna groblja u Federaciji Bosne i Hercegovine 50 puta su se našli na meti vandala. Poslednji napad dogodio se prošle nedelje na groblju Trnovac u Tuzli, kad su 24 krsta izvađena iz postolja i okrenuta naopako, a tri kamena krsta prevrnuta.
- Ovaj vandalski napad pokazuje da ni mrtvi Srbi ovde nemaju mira. Prošle godine Trnovac je tri puta bio napadnut. Crkva u naselju Puračić toliko puta je kamenovana, da radnici ne stižu čestito ni da zamene polupana stakla na prozorima - kaže protojerej Niko Tošić.
U saopštenju koje je nedavno objavila Eparhija zvorničko-tuzlanska stoji da "još ima onih koji su daleko od međusobne ljubavi i suživota zasnovanog na različitostima". Najoštrije osuđujući zlodela, ova eparhija SPC poručuje da "ovako nešto mogu počiniti samo neljudi, a da će se pravoslavni vernici u BiH moliti Bogu da takve urazumi i načini ih ljudima".
Da Srbi na ovim prostorima opravdano strahuju, potvrđuje i sve češća slika policijskog obezbeđenja našeg življa na sahranama. Čak i srpski svešenici iz Tuzlanskog kantona sve redovnije na verske obrede kreću u civilu.
Iako je 2004. godine donet Zakon o slobodi vere i pravnom položaju crkava i verskih zajednica u BiH, do sada je zadovoljavana samo forma tog pravnog akta, jer se čini da su na ovim prostorima SPC i njeni vernici sve manje poželjni. Podsetimo da je prošle godine u oktobru, dve noći zaredom, kamenovana crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Gračanici, a tri meseca ranije pretučen episkop bihaćko-petrovački Hrizostom. Prošle jeseni sa sabornog hrama Uspenija presvete Bogorodice u Tuzli skinuti su oluci, a na gradskom groblju oštećena dva spomenika. U Zvorniku je ispred stare crkve svete Petke 13 puta paljen drveni krst, pa Srbi na ovim prostorima sve više sumnjaju da će ovde ikada u potpunosti zaživeti verske slobode i prestati strahovanja.
Pretnji i napada nisu pošteđeni ni Srbi u Dalmaciji, gde je od početka devedesetih do danas, kako navodi Mileusnić, stradalo oko 60 pravoslavnih hramova: 14 crkava je porušeno, a 45 oštećeno. Pre nekoliko dana na deset metara dugom zidu ispred dvorišta pravoslavne Episkopije u Šibeniku ispisane su preteće poruke neonacističke i ustaške sadržine: "Srbe na vrbe", "NDH", "Vukovar" i slova "U" sa kukastim krstom. Ova episkopija napadnuta je i 2005. godine. Pre mesec dana slične pretnje osvanule su i na zgradi Crkvene opštine u Splitu, a Srbi u Dalmaciji svakodnevno su u strahu i pitaju se ima li kraja ovakvim hajkama.
RAZNETO BLAGO
OD deset srpskih pravoslavnih sedišta na teritoriji bivših jugoslovenskih republika, Hrvatske i Bosne i Hercegovine, sedam vladičanskih rezidencija je uništeno, granatirano ili demolirano. Pretpostavlja se da je u hramovima koji su bili meta napada, uništeno ili iz njih odneto ukupno 7.000 ikona. Kad je opljačkana jedna od najvrednijih srpskih biblioteka, stara Episkopska knjižnica u Pakracu, drevne knjige rasturane su i prodavane širom bivše SFRJ i Evrope. Sličnu sudbinu imale su i biblioteke u Zagrebu, Karlovcu i Mostaru.
KOSOVO I METOHIJA
NAPADI na srpske svetinje i pravoslavne vernike ne jenjavaju ni na Kosovu i Metohiji. Prema rečima episkopa raško-prizrenskog Artemija, od 1999. godine do danas na ovim prostorima oštećeno je oko 150 crkava i manastira.
ĐSamo u martovskom pogromu 2004. godine stradalo je 35 srpskih svetinja, a među njima i drevni saborni hram Bogorodice Ljeviške, crkve svetog Nikolaja, svetog Pantelejmona i svetog Georgija, sram Sveti Arhangeli, manastir Devič...
|
